De geschiedenis van speelgoed

Tegenwoordig hebben kinderen heel erg veel speelgoed om mee te spelen. Het is niet meer weg te denken uit het leven van de huidige generatie. Hoewel wat oudere mensen misschien wat minder aanbod hadden om uit te kiezen, hadden zij ook wel degelijk speelgoed. Maar hoe was het vroeger eigenlijk, honderden jaren geleden? Hadden de kinderen toen ook speelgoed, en waar speelden ze dan mee? In dit artikel lees je wat de geschiedenis van speelgoed is.

Speelgoed in de oudheid

Er wordt al heel lang met speelgoed gespeeld, zelfs in de oudste culturen waren kinderen al in het bezit van dit soort producten. Het ging dan vooral om poppen of dieren. Deze werden van allerlei materialen gemaakt. Veel van het speelgoed was geïnspireerd door dingen uit de directe omgeving van deze mensen. Een van de oudste speelgoedsoorten waar wij nog steeds bekend mee zijn is de rammelaar. Dit product is duizenden jaren oud. Er zijn bijvoorbeeld van deze rammelaars aangetroffen in de graven van kinderen van de farao’s in het oude Egypte. Verder zijn hier terracotta poppen, ballen en beestjes aangetroffen. Ook de Grieken en Romeinen hadden heel veel speelgoed. Sommige speelgoedstukken zijn bewaard gebleven, maar er zijn ook veel afbeeldingen en beschrijvingen teruggevonden waardoor we een goed beeld hebben van deze tijd. De Grieken en Romeinen hadden bijvoorbeeld jojo’s, lappenpoppen en trekkarretjes.

Het speelgoed in de Middeleeuwen

Raar genoeg is er meer speelgoed uit de Romeinse en Griekse tijd bewaard gebleven dan uit de Middeleeuwen, terwijl deze tijdsperiode later plaatsvond. Veel van de speeltjes uit deze tijd zijn verloren gegaan. Toch weten we, door een aantal prachtige vondsten, dat er in de Middeleeuwen veel speelgoed was wat vandaag de dag ook nog populair is. Denk bijvoorbeeld aan ballen, vliegers, speelgoedsoldaatjes en hobbelpaarden. Rijke mensen speelden voornamelijk met speelgoed vervaardigd uit brons, zilver, aardewerk of glas. In deze periode werd speelgoed al gezien als een manier waarop kinderen van de volwassen wereld konden leren. Het is niet zeker of al het speelgoed dat teruggevonden is daadwerkelijk door kinderen gebruikt werd. Er waren namelijk ook volwassen verzamelaars, net zoals die er vandaag de dag ook zijn natuurlijk.

Is speelgoed iets positiefs?

Tegenwoordig zijn er veel mensen die klagen over het geweld dat in videogames voorkomt. Vroeger waren er ook mensen die vraagtekens stelden bij het nut van speelgoed. Deze discussie ontstond in de 16^de eeuw. De Calvinisten waren de mening toegedaan dat speelgoed een totaal onnodige bezigheid was. Zij waren daarom voor een verbod. Luther had hier een hele andere mening over, hij dacht dat het goed was om af en toe te kunnen ontspannen door met speelgoed te spelen. Op een beroemd schilderij van Pieter Breughel kun je meer dan 70 verschillende spelletjes zien. De kinderen die de spelletjes doen, hebben gezichten van volwassenen. Volgens experts was het kritiek van Breughel op ouderen die naar spelende kinderen kijken. Hij zag hier het nut niet van in.

Wat waren vroeger bekende kinderspelletjes?

Er waren vroeger niet alleen veel speelgoedobjecten er werden ook heel veel kinderspelletjes gedaan. Dit is natuurlijk logisch, het was namelijk een stuk moeilijker en duurder om speelgoed te vervaardigen in die tijd. Ze beschikten nog niet over allerlei moderne technieken die dit mogelijk maken. Het gevolg is dat kinderspelletjes heel erg populair waren. Enkele van deze spelletjes zijn hinkelen, knikkeren en touwspringen. Die komen je vast bekend voor. Deze spelletjes hebben een interessante geschiedenis, en een stuk interessanter dan dat je op het eerste gezicht zou denken. Hinkelen heeft bijvoorbeeld religieuze symboliek. Je weet wellicht dat het gebruikelijk is om op een bepaalde manier te hinkelen. Dit patroon komt overeen met de plattegrond van een kerk.

De industriële speelgoedindustrie

Voor 1600 werd speelgoed meestal thuis gemaakt. Het komt ook voor dat ze in een werkplaats van houtdraaiers, metaalgieters of pottenbakkers gemaakt worden. Na 1600 ontstond er een echte speelgoedindustrie. Hierbij werd speelgoed gemaakt in grote aantallen. Vooral in de Duitse stad Neurenberg werd er heel veel geproduceerd. Er was ook een levendige handel te vinden. Het is geen toeval dat deze industrie hier ontstaat. Er waren namelijk een heleboel houtsnijders die hier leefden. Zij maakten religieuze beelden. Echter, door kerkelijke hervormingen was hier opeens een stuk minder behoefte aan. Veel van deze figuren hadden dus geen werk. Ze begonnen daarom houten poppen en ander speelgoed te produceren. De Neurenbergse speelgoedindustrie ontwikkelt zich zodanig dat ze zelfs in Rusland en de Verenigde Staten producten verkopen. Het speelgoed was in deze tijd nog een echt luxe item. Pas in de 20^ste eeuw hadden arme kinderen ook toegang tot dit soort speelgoed. Dat is ook wel begrijpelijk aangezien, voor deze tijd speelgoed een erg arbeidsintensief product was en daarom erg kostbaar.

Massaproductie

Tot in de 19^de eeuw wordt veel blikken speelgoed gemaakt door de smid. Pas later kwam de massaproductie op gang. Dit zette de hele markt natuurlijk op zijn kop. Met behulp van de stoommachine kon de gehele productie geautomatiseerd worden. Hierdoor kon de goedkope massaproductie opgang komen en werd speelgoed een stuk toegankelijker. Er werden van allerlei dingen gemaakt. Om een paar voorbeelden te noemen: Stoommachines, auto’s, treinen, vliegtuigen en fietsen werden allemaal op een kleinere schaal nagemaakt. Tegenwoordig bestaat dit soort blikken speelgoed nog maar amper. Het wordt als onveilig gezien.

Speelgoed voor jongens en voor meisjes

Net als tegenwoordig had je vroeger ook speelgoed voor jongens en voor meisjes. In die tijd was de scheiding wel een stuk strikter dan tegenwoordig. Meisjes waren meestal in het bezit van een pop. Jongens hadden vaak een kolfstok, dit was een soort golfstok.

Wat is de toekomst van speelgoed?

Nu ken je het verleden van speelgoed, maar waar gaat het in de toekomst naartoe? Dat is natuurlijk moeilijk te voorspellen. Maar het zal waarschijnlijk wel een stuk interactiever worden. Door gebruik te maken van artificiële intelligentie kan het speelgoed steeds beter reageren op de input van de gebruiker. Aan de ene kant is dit een hele leuke ontwikkeling. Maar het leuke aan speelgoed is natuurlijk ook dat je jouw fantasie kunt gebruiken. Dit was met het oude soort speelgoed natuurlijk ook wel nodig!